Mijn zoon moet maar ergens anders gaan wonen.

De moeder kwam vanochtend stilletjes de school binnenlopen. Ze was gisteren uitgenodigd voor een gesprek met de afdelingsleider omdat het niet goed gaat met haar zoon. Hij komt veel te laat, spijbelt regelmatig en in tijdens de verschillende lessen doet hij weinig tot niets. Gisteren was hij na een half uur al van school weggelopen, omdat hij de tijd die hij weer te laat was, niet wilde inhalen.

Moeder vertelde al snel dat ze moedeloos is als het gaat om deze zoon. Haar andere vijf kinderen doen het prima, maar hij niet. Het is zelfs al zover gekomen dat hij wordt toegevoegd aan de Top 600 van Amsterdam. Dat is een lijst van jongeren die als notoire veelplegers te boek staan. Moeder snapt goed dat haar zoon aan deze lijst wordt toegevoegd. Ze verzucht opeens: ‘Misschien moet hij maar ergens anders gaan wonen‘. Deze gedachte wordt ondersteund en opeens veert moeder wat op: ze mag dit blijkbaar vinden!

Moeder belooft weer met haar zoon te gaan praten. En eind deze maand is er een groot overleg en dan wil moeder het idee van een woonplek ergens anders bespreken. Wel ergens waar hij goed wordt geholpen.

Handhaving leerplicht deugt niet

Er wordt nog steeds veel gespijbeld in ons land. In het basisonderwijs is dit meestal de schuld van de ouders, maar zodra kinderen naar het voortgezet onderwijs gaan, maken zij zelf stiekem de keuze om niet naar de lessen te gaan. Tot zover niets nieuws onder de zon: wie heeft tenslotte niet af en toe gespijbeld?

Natuurlijk is ontduiking van de leerplichtwet een strafbaar feit en horen daar straffen bij. Maar om te komen tot een straf, is er een veroordeling van de kantonrechter nodig. En die spreekt zich pas uit als een officier van justitie daar om vraagt. En een officier kan daar pas om vragen indien de leerplichtambtenaar een procesverbaal opmaakt. En zo’n ambtenaar kan dat pas doen, als de betreffende school het verzuim doorgeeft. En daar stuiten we op een probleem, want lang niet alle scholen doen dat. Of ze doen het te laat of geven slechts een beperkt deel van het verzuim door.

Vandaag werd bijvoorbeeld bekend gemaakt dat de ongeveer de helft van de MBO-scholen geen goed overzicht van het aantal leerlingen dat spijbelt heeft en driekwart (!) doet niet of te laat een melding als een leerling ongeoorloofd afwezig is. Maar in de andere onderwijssectoren zal de score niet veel beter zijn, verwacht ik. Ook menig basisschool geeft verzuim niet of te laat door. Zeker rond de vakanties wordt er volop gespijbeld, omdat ouders langer vakantie willen, buiten de vakantie-uittocht willen rijden of goedkopere tickets willen boeken. En van al dat verzuim komt slechts een fractie bij de leerplichtambtenaren terecht. En dus komt ook slechts een klein deel bij de kantonrechter terecht. Binnen het basisonderwijs zijn overigens twee grote groepen notoire spijbelaars aan te wijzen is mijn ervaring: allochtonen en hogeropgeleide autochtonen.

Maar zelfs als een zaak voorkomt bij de kantonrechter, is het leed nog niet voorbij. Want er worden relatief weinig geldboetes opgelegd aan de ouders en ook de straffen voor de jeugd zijn vaak lachwekkend. Een recent praktijkvoorbeeld: een leerling van een ROC met 550 uur (!) verzuim, kreeg uiteindelijk 40 uur voorwaardelijke taakstraf. Wat waarschijnlijk meespeelde bij deze uitspraak was het feit dat er zo’n anderhalf jaar zat tussen het verzuim en de zitting. En dergelijke vertragingen en onnuttige straffen zijn heel normaal.

Als we serieus de leerplichtwet willen handhaven in ons land, dan zal er iets moeten worden gedaan aan de manier waarop het systeem werkt. Want scholen werken (zwaar) onvoldoende mee, officieren van justitie vragen irrelevantie straffen en kantonrechters leggen irrelevante straffen op. Los nog van de tijd die tussen strafbaar feit en voorkoming zit. Er is werk aan de winkel voor staatssecretaris Van Bijsterveldt lijkt mij!

Geschreven op: donderdag 19 maart 2009

Ondanks uitspraak rechter, school De Ruimte niet uit de problemen

Op 10 juni 2007 schreef ik een bijdrage met als titel Particuliere basisschool ‘De Ruimte’ is volgens inspectie geen school. Ouders van twee leerlingen zijn nu vrijgesproken door de rechter en hoeven geen geldboete te betalen. Die was opgelegd omdat de onderwijsinspectie het onderwijs op deze school voor basis- en voortgezet onderwijs niet vindt voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen.

Normaal gesproken heeft de inspectie een drukmiddel in handen, want het kan de overheid adviseren de subsidie te stoppen. Maar De Ruimte is een door ouders bekostigde school, waarop de onderwijsinspectie probeerde via de ouders te regelen dat de school zou sluiten. Zij stelden namelijk dat een school die niet aan kwaliteitseisen voldoet, geen school is. Een vervolgconclusie is dat dat de kinderen dus niet op een school zitten en dan kunnen ouders worden aangesproken op het ontduiken van de leerplicht.

Ouders kregen een brief van de gemeente waarin stond dat zij hun kind op een erkende school moesten inschrijven. Twee ouders begonnen daarop, namens andere ouders, een proces over omdat de handelswijze van de onderwijsinspectie volgens hen in strijd met de vrijheid van onderwijs is. Vorige maand kregen zij in hoger beroep gelijk en de kinderen zitten ook dit schooljaar op De Ruimte.

Inmiddels is de wet waarop de uitspraak gebaseerd is, herzien en er staat nu omschreven dat ook particuliere scholen vastgelegde doelen moeten halen met hun onderwijs. Verder moet er een zorgstructuur voor leerlingen zijn, de vorderingen van de leerlingen moeten worden bijgehouden en er moet aandacht zijn voor goed burgerschap.

De Ruimte is in gesprek met de inspectie over de kaders waarbinnen zij zich mogen bewegen met behoud van hun eigen visie. Volgens de school hebben zij ‘een revolutionair systeem’ om vorderingen te volgen. Dit systeem houdt in dat een kind zijn eigen doelen stelt en dat de leerkrachten kijken om de zoveel tijd wat hij gedaan heeft, wat het resultaat is en of zijn missie geslaagd is.

De inspectie is sinds de herziening van de wet op alle particuliere scholen met een nieuw kwaliteitsonderzoek begonnen. Over een aantal maanden zal het rapport over De Ruimte openbaar worden.

Geschreven op: donderdag 30 oktober 2008

School voor Persoonlijk Ondernemersschap De Kampanje in problemen

De Kampanje is een particuliere school in Amersfoort voor primair en voortgezet onderwijs en is gebaseerd op de principes van de Sudbury Valley School. Recent hebben de ouders van de twaalf leerlingen van deze school van de leerplichtambtenaar te horen gekregen dat ze hun kinderen op een erkende school moeten inschrijven. De einddatum hiervoor was 1 oktober, want vanaf dat moment worden er boetes opgelegd.

‘Het voortbestaan van De Kampanje is in acuut gevaar‘, vertelde een vertegenwoordigster van de school 23 september tijdens een zitting van de bestuursrechter in Utrecht. De schoolleiding betwiste daar het besluit van de onderwijsinspectie om de leerplichtambtenaar in te schakelen.

De school is gehuisvest in het kloostergebouw aan de Daam Fockemalaan en is begin vorig jaar opgericht. De onderwijsinspectie stelt dat de school niet aan de eisen voldoet die aan het onderwijs in Nederland worden gesteld. School De Kampanje weigert echter zich te conformeren aan alle regels en beroept zich op de vrijheid van onderwijs in ons land. Op hun website schrijven ze als antwoord op de vraag of de school voldoet aan de leerplicht: Ja, de vrijheid van onderwijs in artikel 23 van de Nederlandse Grondwet en het ouderrecht uit het Europese Verdag van de Rechten van de Mens, maken het bestaan van scholen als De Kampanje mogelijk. De leerplichtwet garandeert dat kinderen hun leerrechten ook daadwerkelijk toekomen. Op De Kampanje kan voor basis- en voortgezetonderwijs aan de leerplicht worden voldaan.

Ook valt te lezen:
Op De Kampanje stellen studenten zelf hun schoolprogramma samen. Als studenten getest willen worden, dan kan dat altijd. De School beschikt over een ruime bibliotheek met studieboeken en naslagwerken, en studenten kunnen zich hier rustig op hun examens voorbereiden. Vanuit de school zullen we echter nooit mensen dwingen om bepaalde toetsen af te leggen, dit is hun eigen keuze en verantwoordelijkheid.

Volgens staflid en medeoprichter van de school Peter Hartkamp (een mijnbouwkundig ingenieur nu werkzaam als consultant in leer- en veranderingsprocessen) heeft de inspectie de bewijslast omgedraaid: ‘Wij zouden moeten aantonen dat er op De Kampanje sprake is van onderwijs. Maar zo werkt het niet: de inspectie moet bewijzen dat er hier geen sprake is van onderwijs.‘
De onderwijsinspectie zal binnenkort een bezoek brengen aan de democratische school De Kampanje in Amersfoort. Uit het advies dat daarop volgt, zal moeten blijken of De Kampanje mag worden als een echte school of niet.

Dat is het gevolg van een uitspraak van de bestuursrechter. Die bepaalde dat de brief van de inspectie aan de leerplichtambtenaar geen gevolgen hoeft te krijgen. De leerplichtambtenaar heeft officieel dus nog geen grond om ouders van de twaalf leerlingen te vervolgen voor ontduiking van de leerplichtwet.

Daarom wordt nu de gebruikelijke procedure afgewerkt, waarbij de onderwijsinspectie eerst de school moet bezoeken, om daarna een advies uit te brengen aan de leerplichtambtenaar. Die kan bij een negatief advies alsnog in actie komen tegen de school en de ouders. De uitspraak betekent dus dat het aan de inspectie is om aan te tonen dat er op De Kampanje geen sprake is van onderwijs in de reguliere zin.

En de inspectie gaat het nog druk krijgen, want dit schooljaar is in Beverwijk een tweede schoolvoor ondernemend leren gestart: De Koers.

^{Bronnen: schoolwebsite en AD}

Geschreven op: zondag 5 oktober 2008

 

Particuliere basisschool ‘De Ruimte’ is volgens inspectie geen school

Dinsdag 29 mei 2007 heeft de kantonrechter in Utrecht twee vaders veroordeeld wegens het ontduiken van de leerplicht. Zij stuurden hun kinderen namelijk naar de pacticuliere basisschool ‘De Ruimte’ in Soest. Volgens een medewerker van de De Ruimte wordt er democratisch onderwijs gegeven. De leerkrachten hebben er geen vaste functies, maar dragen bij naar vermogen. De onderwijsinspectie vindt dat het onderwijs er ver onder de maat is. De school wordt niet door de overheid betaald en kan dus ook niet worden gesloten. Maar de inspectie oordeelt dat De Ruimte geen ‘school in de zin van de leerplichtwet’ is. Oftewel de leerlingen van De Ruimte ontduiken de leerplicht.

De gemeente Soest heeft vanwege dit oordeel tegen alle ouders procesverbaal opgemaakt. Daarop hebben de twee vaders zich vrijwillig gemeld voor een proces. Maar dat liep dus niet goed voor hen af. Zij zijn namelijk veroordeeld tot een voorwaardelijke boete van 100 euro. Die hoeven zij niet te betalen indien zij hun kinderen nu snel naar een school sturen die wel aan de leerplichtwet voldoet. En dus niet meer naar De Ruimte waar leerlingen en staf een gelijke stem in de besluitvorming hebben, vraaggericht onderwijs wordt gegeven waarbij de leerling zelf zijn dagelijkse activiteiten kiest, er gelijkwaardigheid is tussen leerlingen en staf en de de gemeenschap dient als vervanging van het klaslokaal. De “school” omschrijft zelf de verschillen met het reguliere onderwijs als volgt: ‘Alles verschilt. Er is geen vastgelegd curriculum, er zijn geen jaargroepen, geen roosters, geen vaste klassen of dagindeling. Leerlingen bepalen zelf wat, hoe en wanneer ze leren.’.

Ooit was de school een Iederwijsschool, maar sinds 2005 vaart men een eigen koers (zie ook de website van The Alternative Education Resource Organization). Hierbij heeft men duidelijk eigen gedachten over een democratie en het verzorgen van onderwijs: ‘Normen zijn de wetten, in onze school de afspraken en regels die door de school als gemeenschap neergezet worden. Daarnaast gelden de algemene Nederlandse wetten als leidraad voor het functioneren van de school. Door de directe betrokkenheid van alle leerlingen bij de afspraken in de school, en de directe betrokkenheid bij de uitvoering ervan middels de Onderzoekskring (Justitieel systeem) leren kinderen omgaan met wetten, ervaren zij wat de consequentie is van het overtreden van een regel en leren zij verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen keuzes en gedrag.’

Voor de rechter beriepen de beide vaders zich vooral op de vrijheid van onderwijs, vastgelegd in artikel 23 van de Grondwet. Op grond daarvan heeft iedereen het recht een school op te richten die spoort met zijn eigen levensovertuigingen, stelden zij. De rechter was het hiermee eens, maar stelde vast dat overheidstoezicht een ‘door de grondwet toegestane inbreuk op de vrijheid van onderwijs‘ is. Dat toezicht is namelijk nodig om te garanderen dat kinderen onderwijs krijgen van goede kwaliteit en dus zullen ‘de ouders enige bemoeienis van de staat moeten accepteren in het belang van hun kind.‘. Volgens de advocaat van de ouders, is er alle reden voor een hoger beroep: ‘Dit is een verreikend vonnis, met consequenties voor alle scholen die een andere onderwijsfilosofie hebben dan de staat.‘

Om andere redenen hoop ik dat men in hoger beroep gaat. Dan wordt het namelijk nog duidelijker vastgelegd dat ons land dergelijke non-scholen niet langer accepteert. Via de website van De Ruimte is het in ieder geval niet te volgen: die is sinds kort uit de lucht.

 Geschreven op: zondag 10 juni 2007

Mag mijn broertje hier op school komen? vraagt ze…

Op een donderdagochtend loop ik door de hal op het moment dat de deurbel gaat. Gezien de wijk waar de school staat, zijn de deuren van de school tijdens de lesuren altijd gesloten. Ik roep snel naar de conciërge dat zij niet uit het kopieerhok hoeft te komen en loop naar de voordeur. Voor de deur staat in de stromende regen een meisje van naar schatting 16 jaar.

In de haal waar ik haar snel heb uitgenodigd vertelt ze in vrij goed Nederlands dat zij komt vragen of haar broertje ook op school mag komen. Voor we verder praten neem ik haar mee naar de lerarenkamer, waar het niet alleen leeg is, maar vooral ook droog en warm. Als we net zitten steekt de conciërge haar hoofd om de hoek met de vraag of en zo ja wat we willen drinken. Het meisje neemt een thee en ik zoals altijd koffie.

Nu de situatie iets prettiger is als druipend in een kille hal staan, vertelt ze het verhaal van haar en haar gezin. Een verhaal zoals je helaas vaker hoort – al verschillen details uiteraard, maar wat nooit zal wennen. Ze is samen met haar moeder en haar jongere broertje vanuit China naar Nederland gekomen. Enerzijds om een beter bestaan op te bouwen dan op het platteland van China mogelijk is en anderzijds omdat haar vader al in Nederland was.

Helaas overleed de vader kort na hun aankomst in Nederland en bleken ze geen enkele kans te hebben op een verblijfsvergunning. Daarop zijn ze de illegaliteit ingedoken en dichtbij de school vonden ze in een oud en verwaarloosd pand een klein appartement dat ze voor een krankzinnig hoge prijs ‘mochten’ huren. Sommige Nederlanders blijken iedere keer weer erg goed in het afpersen van illegalen. Hoe ze aan het geld kwamen om die huur te betalen heb ik niet gevraagd en eerlijk gezegd wilde ik dat ook niet weten, bang als ik was voor een eerlijk antwoord.

De moeder sprak amper Nederlands en vandaar dat zij het initiatief had genomen om te informeren of haar broertje bij ons op school mocht komen. Want ze besefte erg goed dat je zonder onderwijs niets begint in ons land. Zijzelf zat inmiddels op de middelbare school en wilde ook voor haar broertje een goede plek. Zonder te aarzelen heb ik de juiste formulieren gepakt en samen met haar ingevuld. Vervolgens afgesproken dat haar moeder en haar broertje de maandag erop voor schooltijd bij mij zouden komen, zodat de moeder een handtekening kon zetten en ik hen beiden de school kon laten zien, waarna hij in zijn groep kon kennismaken.

Later die dag heb ik de leerkracht ingelicht, de informatie in de computer gezet en een speciaal leerlingnummer aangemaakt. Hierdoor was de jongen wel in onze administratie zichtbaar en zou de school wel geld voor hem krijgen, maar werd zijn dossier niet gekoppeld met de gemeentelijke basisadministratie. Want dat was uiteraard de grote angst van het gezin.

Geschreven op: donderdag 7 december 2006

Ouders verlenen scholen geen gunst, maar scholen verlenen ouders een dienst

Ouders zijn (over het algemeen) volwassen mensen die bewust kiezen om deel uit te maken van de Nederlandse maatschappij. Dit betekent automatisch dat zij de Nederlandse wet- en regelgeving accepteren. Willen zij dit niet, dan wonen ze in het verkeerde land en zullen zij tot aan hun verhuizing zich simpelweg moeten houden aan de Nederlandse wet- en regelgeving.

Een belangrijke wet in ons land is de wet op de leerplicht. Hierin wordt geregeld dat kinderen vanaf hun vijfde verjaardag naar school moeten en dit zijn zij verplicht tot aan hun zestiende verjaardag. Vanaf dat moment is er tot twee jaar lang sprake van partiële leerplicht van één of twee dagen per week. Het is dus niet zo dat ouders een keuze hebben, wel is het zo dat ouders verantwoordelijk en aansprakelijk zijn m.b.t. deze wettelijke verplichting.

Zij mogen wel kiezen naar welke school hun kind gaat, maar zij kunnen niet kiezen of hun kind wel naar school gaat. Want dat staat vast, net zoals vaststaat met welke kennis hun kind (globaal) van de basisschool afkomt. Dit is allemaal keurig vastgelegd in wettelijke bepalingen, dus ouders hebben daar (m.i. terecht) niets over te zeggen. Helaas is er bij iedere school wel een groep ouders die dat wel probeert, maar een goede school met goed personeel zal de ouders wijzen op de verschillende verantwoordelijkheden en geen inmenging toelaten.

Overigens is een school behoorlijk vrij in de wijze waarop zij kennis en vaardigheden overdragen en aanleren. Vandaar ook dat Nederland vrij veel scholen kent met oogwaarschijnlijk afwijkend didactisch handelen. Dit vergroot alleen maar de keuzemogelijkheid van de ouders en de mogelijkheid een bij het kind passende onderwijsmethode te vinden. Veel meer ouders zouden hier tijd en energie in moete investeren i.p.v. voor de dichtsbijzijnde school te kiezen. Ook zou het niet logisch moeten zijn dat broertjes en zusjes automatisch naar dezelfde school gaan. Ieder kind is anders en heeft andere behoeften, ook in de wijze waarop het onderwijs wordt aangeboden.

Geschreven op: vrijdag 12 mei 2006